Daha önce MEDİMAGAZİN’ de yazdığım görüşlerimi, aradan bir yılı aşkın bir süre geçtikten sonra ,Türkiye’nin ekonomisinin sıcak günlerinde “tasarruf” diye diye ilaç harcamalarında düzenlemeler gündem edilirken, sizlerle bir kez daha paylaşmak istiyorum;
Bir senede ne değişti?! Basında kıyametler koparan DUOCİD için ne yapıldı?Bir sayın yetkili bu ilacın paranteral doz şeması ile, oral doz şemasını karşılaştırdı mı? Böyle bir rezalet başka bir ülkede var mı?
Bir ilacın iv dozu nasıl olup ta oral dozundan çok yüksek oluyor ve ayni etkenlik(!) ortaya çıkıyor..Bu firmaları kim kolluyor? DEVLET NEDEN BU İLAÇLARIN PARASINI ÖDÜYOR?
Avrupa topluluğuna girme aşamasında olan Türkiye acaba Avrupalılar tarafından nasıl görülüyor? Konumuz ilaç olduğu için ilaç yönünden nasıl görüldüğüne bakalım.
20-22 Nisan 2001 günlerinde İstanbul’da toplanan genişletilmiş Avrupa Klinik Farmakoloji yönetim kurulu toplantısında yapılan konuşmalardan birisinde aşağıdaki tablo gösterildi. Bu tabloda 2000 yılında Türkiye’de en çok satan ilaçlar gösteriliyordu.
Bu tabloya ilk reaksiyon Avrupa Klinik Farmakoloji Birliği’nin kurucusu ve Uluslararası Klinik Farmakoloji Birliği’nin Başkanı Prof. Folke Sqostvist'ten geldi ve konuşmacıya şu soruyu sordu: "Nasıl oluyor da Avrupa’da tartışılan kalsiyum kanal blokeri olan amlodipin (Norvasc) Türkiyede en fazla satılan antihipertansif oluyor?” Ve arkasından ekledi "Bu da Türkiye’nin klinik farmakolojiye ne kadar ihtiyacı olduğunu gösteriyor".
Klinik farmakoloji eğitiiminin çok yetersiz olması Türkiye’de ilaç sorununun önemli sebeplerinden birisidir. Maalesef tıp fakültelerimizin çoğunda klinik farmakoloji eğitimi yoktur.
Bunun sonucu olarak ta "akılsız ilaç kullanımı" yönünden Türkiye Avrupa şampiyonluğunu kimseye kaptırmamaktadır!!!
Tablo dikkatle incelenirse Avrupalıların neden hayrete düştükleri daha kolay anlaşılır. En çok satan ilaçların başında birçok ülkede kullanılmayan bir antibiyotik gelmektedir.
Bu konuda daha önce yazdıklarımız ciddi ilgisi çekti. Ümit ederiz ki bu ilgi en azından bu konuda akılcı ilaç kullanılmasını sağlar.
NIH (National Institute of Health) tarafından yayınlanan "THE SIXTH REPORT OF THE JOINT NATIONAL COMMITTEE ON PREVENTION, DETECTION, EVALUATION, AND TREATMENT OF HIGH BLOOD PRESSURE" raporunda ve birçok Avrupa ülkesi standart tanı tedavi yöntemleri klavuzlarında kalsiyum kanal blokerleri (özellikle dihidropridin grubu) ilk tercih antihipertansif ilaçlar değildir.
Bunun bilimsel nedenlerini (miyoard infarktüsü riski, yüksek oranda bilek ve ayaklarda şişme, dişeti hiperplazisi gibi yan etkiler) şeklinde kardiyolog arkadaşlar izah ederler. Biz burada işin ekonomik boyutuna kısaca bakalım.
Komplike olmayan hipertansiyonda, kontrendikasyon olmadığı takdirde, ilk tercih edilecek antihipertansifler diüretikler, beta blokerler ve ACE inhibitörleridir. Örnek olarak beta bloker propranolol (DİDERAL), ACE inhibitörü lisinopril (örneğin SİNOPRİL) ile dihidropridin amlodipinin (NORVASC) bir aylık tedavi maliyetlerini karşılaştırdığımızda korkunç tablo ortaya çıkmakta ve Avrupalıların neden hayrete düştükleri anlaşılmaktadır.
Bunun çözümü nedir?
-Tıp fakültelerinde mutlak surette Klinik Farmakoloji eğitimi konulması
- Doktorlarımıza akılcı ilaç kullanmayı öğretme
- Standart tanı tedavi yöntemlerini yerleştirme
-Geri ödeme sistemini bilimsel delillere dayanarak yeniden düzenleme
- Kanıta dayalı tıbbın (evidence based medicine) yerleştirilmesi
- Yanıltıcı ve kandırıcı reklamların yasaklanması gibi ilk planda düşünülecek çözüm önerilerinden birkaçıdır.
-ETKİSİZ İLAÇLARIN RUHSATLARININ DERHAL İPTALİ
-NE OLDUĞU BELLİ OLMAYAN “UCUZ İLAÇ” KANDIRMACASINDAN VAZGEÇİLMESİ
TABLO 1: Türkiyede 2000 yılında en çok satan 10 ilaç (kaynak:IMS-TPI rakamları esas alınarak piyasa paylarına-SSK, hastane, v.s satışlar tahmin edilerek- göre düzeltilmiş rakamlar)
İLAÇ |
Piyasaya çıkış |
DOLAR SATIŞ X1000 |
DUOCID-Pfizer |
1986 |
41.400 |
NORVASC-Pfizer |
1991 |
37.700 |
AUGMENTIN-SKB |
1987 |
33.000 |
MESULID-Pfizer |
1996 |
31.000 |
KLACID-Abbott |
1992 |
30.800 |
CEPHATIN-Roche |
1990 |
28.800 |
APRANAX-AI |
1986 |
23.500 |
AMOKLAVIN-DEVA |
1994 |
22.800 |
VOLTEREN-Novartis |
1980 |
19.800 |
FOSAMAX-MSD |
1997 |
19.200 |
TABLO 2: 3 antihipertansifin 1 aylık tedavi maliyeti
İLAÇ |
Günlük doz |
Günlük mlyt. TL |
30 günlük TL |
Propranolol (DİDERAL) |
2 X 40 mg |
68.520 |
2.055.600 |
Lizinopril (SİNOPRİL) |
1 X 5 mg |
62.115 |
1.863.450 |
Amlodipin (NORVASC) |
1 X 5 mg |
596.800 |
17.904.000 |