Antidepresan ilaçlar ani kalp ölümü riski yaratabiliyor.
Avrupa Kardiyoloji Derneği Kongresi, Viyana, Avusturya – 30 Mart 2025
Ani kalp ölümü (AKÖ), genellikle kalp kaynaklı bir sorundan kaynaklandığı düşünülen, beklenmedik ölümleri tanımlamak için kullanılır. Tanık olunan durumlarda belirtilerin başlamasından sonraki bir saat içinde, tanık olunmayan vakalarda ise kişinin son görüldüğü andan sonraki 24 saat içinde meydana gelir.
39 yaş altı bireylerde nedenler genellikle kalp kasında kalınlaşma ya da kalpteki elektriksel sorunlardır. Daha yaşlı bireylerde ise AKÖ’nün en olası nedeni, kalbi besleyen damarların daralmasıdır.
Daha önce yapılan araştırmalar, psikiyatrik rahatsızlığı olan hastalarda tüm nedenlere bağlı ölüm oranlarının daha yüksek olduğunu ve tüm yaş gruplarında ani kalp ölümü riskinin iki kat arttığını göstermiştir. Ancak, antidepresan (AD) kullanımının AKÖ riski üzerindeki etkisi şimdiye kadar net değildi.
Avrupa Kardiyoloji Derneği’nin bilimsel kongresi EHRA 2025’te sunulan yeni bir araştırma, antidepresan kullanımı geçmişi olan bireylerin, hiç antidepresan kullanmamış genel popülasyona kıyasla ani kalp ölümü riskinin daha yüksek olduğunu ortaya koydu. Bu risk yaş ve maruz kalma süresine göre değişiklik göstermektedir.
Araştırmacılar, 2010 yılında Danimarka’da 18 ila 90 yaş arasındaki tüm ölümleri inceleyerek ölüm belgelerini ve otopsi raporlarını gözden geçirdi. Ölümler, mevcut bilgilere dayanarak ani kalp ölümü (AKÖ) ya da diğer nedenlere bağlı olarak sınıflandırıldı. Antidepresan maruziyeti, takip yılı olan 2010’dan önceki 12 yıl içinde bir yıl içerisinde en az iki kez antidepresan reçetesi almış olmak şeklinde tanımlandı. Maruz kalma süresi ayrıca iki gruba ayrıldı: 1 ila 5 yıl ve 6 yıl veya daha fazla.
2010 yılında 18-90 yaş aralığında yaklaşık 4,3 milyon kişi bulunmaktaydı. Bu yıl içinde toplam 45.701 ölüm ve 6.002 ani kalp ölümü vakası gerçekleşti. Takip yılı öncesinde 643.999 kişi antidepresan kullanmıştı. AKÖ vakalarının 1.981’i antidepresan kullananlarda, 4.021’i ise kullanmayan genel popülasyonda görüldü. Antidepresan kullanan gruplarda AKÖ oranı, 18-29 yaş grubu hariç tüm yaş gruplarında, genel popülasyona göre anlamlı şekilde daha yüksekti (bkz. tablo 1, ek).
Veriler yaş, cinsiyet ve eşlik eden hastalıklar açısından ayarlandığında, hiç antidepresan kullanmamış genel popülasyona kıyasla:
- 1 ila 5 yıl antidepresan kullananların ani kalp ölümü riski %56 daha yüksek bulundu.
- 6 yıl veya daha fazla süreyle antidepresan kullananlarda bu risk 2,2 kat daha yüksekti.
30-39 yaş arası bireylerde, genel popülasyonla karşılaştırıldığında:
- 1 ila 5 yıl antidepresan kullanımı olanların ani kalp ölümü yaşama olasılığı yaklaşık 3 kat daha fazlaydı.
- 6 yıl veya daha fazla süreyle kullananlar için bu risk 5 kat daha yüksekti.
50-59 yaş arası bireylerde:
- 1 ila 5 yıl kullanımda risk 2 katına çıktı.
- 6 yıl veya daha uzun kullanımda risk 4 katına ulaştı.
Daha ileri yaş gruplarında, antidepresan kullanım süresine bağlı risk farkları azalmaya başladı.
70-79 yaş arası bireylerde:
- 1 ila 5 yıl antidepresan kullanımı olanların riski %83 arttı (1,83 kat).
- 6 yıl veya daha fazla kullanımda risk 2,2 katına çıktı.
40-79 yaş arası bireylerde, 6 yıl veya daha fazla antidepresan kullananların ani kalp ölümü oranları, 1 ila 5 yıl kullananlara kıyasla anlamlı şekilde daha yüksekti (bkz. tablo 2, ek).
Her 10 yıllık yaş grubu için risk farkları şu şekildeydi:
- 40-49 yaş: 6+ yıl maruziyet, 1-5 yıla göre %70 daha fazla risk
- 50-59 yaş: %100 daha fazla risk
- 60-69 yaş: %40 daha fazla risk
- 70-79 yaş: %20 daha fazla risk
39 yaş altı ve 80 yaş üstü gruplarda, 6 yıl ve 1-5 yıl maruziyet arasındaki risk farkı istatistiksel olarak anlamlı değildi.
Çalışmanın eş yazarı Dr. Jasmin Mujkanovic (Rigshospitalet Hjertecentret, Kopenhag, Danimarka) şunları söyledi:
“Antidepresanlara maruz kalma süresi, ani kalp ölümü riskiyle ilişkilendirildi ve kişinin antidepresanlara ne kadar süre maruz kaldığıyla bağlantılıydı. Genel popülasyonda hiç antidepresan kullanmayanlara kıyasla, 6 yıl veya daha fazla süredir kullananlar, 1 ila 5 yıl kullananlara göre bile daha yüksek risk altındaydı.”
Bu ilişkiye yönelik olası nedenlere değinen Mujkanovic şöyle dedi:
“Ani kalp ölümü riskindeki artış, antidepresanların olası yan etkilerine bağlı olabilir. Ancak, antidepresanlara maruziyet süresi daha ciddi bir temel hastalığın göstergesi de olabilir. Ayrıca, depresyonla ilişkili davranışsal veya yaşam tarzı faktörleri –örneğin sağlık hizmeti aramayı geciktirme ya da kötü kardiyovasküler sağlık– bu artışta etkili olabilir. Daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.”
https://www.eurekalert.org/news-releases/1078452?