Prof. Dr. F. Cankat Tulunay
EACPT onursal başkanı, Türkiye Akılcı İlaç Kullanım Platformu Başkanı
Tıbbi hatalar ve ilaç hataları yüzünden her sene ABD de 1.000.000 a yakın kişi ölüyor. Bunların büyük kısmı önlenebilir hatalar. Maalesef tüm suç doktorlara yükleniyor ve ‘’doktorları ABD de üçüncü en büyük ölüm sebebi olarak gösteriyorlar’’.
ABD de tıbbi hatalara bağlı ölüm ve ekonomik kayıplar
Durum Ölüm Maliyet Yazar
İlaç Yan Etkisi 106,000 $12 milyar Lazarou, Suh
Tıbbi hata 98,000 $2 milyar IOM
Yatak ülseri 115,000 $55 milyar Xakellis, Barczak
Enfeksiyon 88,000 $5 milyar Weinstein, MMWR
Yetersiz beslenme 108,800 ----------- Nurses Coalition
Poliklinik hataları 199,000 $77 milyar Starfield, Weingart
Gereksiz işlemler 37,136 $122 milyar HCUP
Cerrahi ile ilgili 32,000 $9 milyar AHRQ
TOPLAM 783,936 $282 milyar dolar
Leape ve Weingarth araştırmalarına göre(Leape L. National Patient Safety Foundation Press Release. Nationwide Poll on Patient Safety Oct 9, 1997 New York.http://www.npsf.org/html/pressrel/finalgen.html, Weingart SN, Wilson RM, Gibberd RW, Harrison B. Epidemiology and medical error. BMJ. 2000;320:774-777) ilaç yan etkilerine ve hatalara bağlı senede 420.000 ölüm ve buna bağlı 200 milyar dolar ekonomik kayıp ortaya çıkmakta ve bu da ABD de tedaviye bağlı ölümleri senede 999.936 ya ve ekonomik maliyeti 468 milyar dolara çıkartmakta.
Amerikanın önde gelen John Hopkins Üniversitesi halk sağlığı profesörü Dr. Barbara Starfield’in 2000 yılında yayınladığı araştırma ABD de şok etkisi yarattı. Starfield ‘Dünyada en iyi sağlık hakikaten ABD sağlığı mı?’’ başlığı ile JAMA da (Barbara Starfield Is US Health Really the Best in the World?JAMA. 2000;284(4):483-485.) yayınladığı makalede her sene ABD de:
12.000 kişi gereksiz cerrahi müdahale sebebi ile
7.000 kişi hastanedeki ilaç hataları sebebi ile
20.000 kişi hastane hataları sebebi ile
80.000 kişi hastane enfeksiyonu sebebi ile
106.000 kişi FDA tarafından ruhsatlandırılmış reçeteli ilaç sebebi ile ölmekte.
Bu da ABD sağlık sisteminin kalp hastalığı ve kanserden sonra üçüncü en büyük ölüm sebebi olduğunu gösterir. Starfield’e göre FDA son yıllarda ilaçların büyük kısmına, endüstrinin baskısı ile, yeterli inceleme yapmadan ruhsat vermekte. ABD sağlık endüstrisi (sigorta şirketleri, ilaç firmaları, hastalık odaklı tıbbi dernekler, tıbbi malzeme imalatçıları vs) ciddi şekilde Amerikan parlementerlerinin seçim harcamalarına katkıda bulunmakta.
İş yanlız parlementerleri satın almakla bitmiyor. İlaç endüstrisi doktorlara, bürokratlara, basın mensuplarına, kadar aklınıza gelen yerlere rüşvet veriyor ve bunun yanında akla gelen her türlü yolsuzluğu yapıyor. Bu sebeple ilaç olmayan ilaçlar, zararlı ilaçlar piyasaya çıkıyor ve ölümleri artırıyor. Bu konudaki örnekler bitmez…
Manhattan savcısı NOVARTIS firması için dava açtı (‘’Manhattan U.S. Attorney Simultaneously Files Additional Healthcare Fraud Claims Against Novartis Pharmaceuticals Corp. And Settles Lawsuit Against Bioscrip, Inc., In Connection With A Multimillion-Dollar Kickback Scheme Involving A Prescription Drug
http://www.justice.gov/usao/nys/pressreleases/January14/NovartsBioScrip.php’’. Sebep Novartis firmasının BioScrip firması ile beraber EXJADE isimli ilacın satışı için eczanelere rüşvet dağıtarak sağlık sigortası kurumlarını milyonlarca dolar dolandırmak….. NOVARTIS LosAngeles’ta bir eczaneye benzerleri yerine MYFORTIC (mycophenolic acid) isimli immünosüpressan ilacı vermesi için 1000 kutu için %5 bahşiş teklif etmiş (60 tablet 400 dolar, 20.000 dolar bahşiş)…. Arkansasta bir eczacı 4 yıl içinde satışlarını 100.000 dolardan 1 milyon dolara yğkseltmiş.. Novartis sözcüsü Julie Masow Novartisin her zaman yüksek etik standartlarda satış ve pazarlama yaptığını açıklamıştır!!!… Novartis 2010 yılında çeşitli ilaçları için 422.5 milyon dolar ceza ödemiş!!!
Geçen yıl ‘Italian Medicines Agency, İtalyan İlaç Ajansı’ ofislerini basarak NOVARTIS ve ROCHE firmaları hakkında suç delili ve pazar manüplasyonu ve sahtekarlıklar için delil aradı. Sebep iki firmanın maküler göz hastalıklarında ayni etkiye sahip Avastin yerine çok daha pahalı olan LUCENTIS’in satışını artırmak ve Avastinin off-label kullanımını engelleme! Her iki ilaçta ROCHE tarafından yapılmakta ve LUCENTIS’in ABD dışı satışları NOVARTIS’e verilmiş. İtalya halihazırda her iki firmayada 251 milyon dolar ceza vermiş. İtalyanlar 1.2-1.5 milyar Euroluk zararları için de tahkikata devam etmekte… Türkiyede de maküler dejenerasyonda Avantis (ALTUZAN) yerine çok daha pahalı olan LUCENTIS ödenmekte!..
İtalyada kavga devam ederken İngilterede doktorlar ayaklandı ve Ulusal Sağlık Servisini Avastin kullanılması yönünde baskı yapmaya başladı. Royal College of Ophthalmologists (Kıraliyet Göz Uzmanları Koleji) Avastin’in klinik çalışmalarda emniyetli ve etkili olduğunun ispatlandığını ve bu sebeple hastalarda kullanılmasına müsaade edilmesini istedi. Avastinin tek bir enjeksiyonu 60 sterlin (285 TL) iken Lucentisin tek dozu 740 sterlin (2850 TL) , yani 10 misli daha pahalı. Türkiyede Lucentis 10 mg 1973 TL (tek doz 100 TL), Altuzan tek doz 10 TL. ABD de tek doz Lucentis 2000 dolar, Avastin tek doz 40 dolar.. Lucentis yerine Avastin kullanılılınca milyonlarca dolar kar edileck ama big pharmanın ‘bidon kafalı’ yardakçıları her ülkede, besleme yayınlarla Lucentis’in daha az yan etkili olduğunu iddia ederek ceplerini doldurmakta… İngilterede doktorlar firmalarının ilacını yazmak için 2013 yılında ilaç firmalarından 64 milyon dolar rüşvet almış.
Doktor, eczacı, bürokrat ve politikacıla rüşvet vermek ilaç firmaları arasında çok yaygın bir uygulama ve bu olay onlar için utanılacak bir şey değil. Yakalandıklarında cezayı verip kurtuluyorlar. Vedikleri cezalar kazançlarının yanında devede kulak. İngilterede tüm firmaların doktorlara verdiğ rüşvet 64 milyon dolarken yanlız Lucentisten ulusl sğlık kurumunun zararı 100 milyon sterlingin üzerinde!
Bir süre önce ABD de SANOFİ hakkında diyabet ilaçlarınının (LANTUS) satışını artırmak için rüşvet iddiası ile dava açıldı. Firma muhbirinin iddiasına göre Sanofi CEO su Christopher Viehbacher illegal ve ahlaksız aktiviteleri sebebi ile Sanofi yönetimi tarafından, sanki hiçbirşeyden haberleri yokmuş gibi, işinden kovuldu.. Açılan davada Sanofi tarafından buharlaştırılan (!) 1 milyar doların da hesabı istenmekte. Daha fazla bilgi için:http://www.cnbc.com/id/102130834, mahkeme dosyası için:http://freepdfhosting.com/09dcba9c1b.pdf
Alman Tıp Birliği son birkaç senede ahlaksız (corrupt) 1000 civarında doktoru araştırdı. Alman Tıp Birliğ başkanı Dr. Frank Ulrich Montgomery incelenen doktorların yarısının İsrail ilaç firması Ratiopharmdan kendi ilaçlarını yazması için rüşvet işine karıştığını ve bunlardan 163 doktorun cezalandırıldığını bildiriyor.
İlaç firmalarının 2012 yılında doktorlar için yaptığı harcamalar 1 milyar dolardan fazla. ABD de 500.000 den fazla doktor ilaç firmalarından çeşitli başlıklar altında para almış. Bunlar içinde klinik araştırma parası, eğlence ve seyahat, konferanslar, danışmanlık ve rüşvette var.. Chicago da psikiyatrist Michael Reinstein TEVA firmasından aldığı rüşvet karşılığı 140.000 den fazla sahte Clozapin reçetesi yazarak Medicare ve Medicaidi (ABD sağlık sigorta kurumları) dolandırmış ama sonunda TEVA bu sahtekarlıklar karşılığı 27.4 milyon dolar ceza ödemek zorunda kalmış.
ABD tarihindeki en büyük cezalardan birisi 7 Nisan 2014 de Louisiana jürisi tarafından TAKEDA ve LİLLY ye verilen 9 milyar dolar (6 milyar Takeda, 3 milyar Lilly) cezadır. Sebep: Her iki firmanın da bilerek ACTOS’un mesane kanseri yapıcı yan etkisini saklaması! Daha sonra fedaral mahkeme cezada değişiklik yaptıysa da bu hafta firma 9000 davacıya 2.4 milyar dolar ödemek için anlaşmaya vardığını açıkladı. 2011 yılında Takedanın ACTOS satışı 4.5 milyar dolardı. 2011 de FDA bir yıl ACTOS kullananlarda kanser riskinin %40 arttığını açıklamıştı ( http://www.klinikfarmakoloji.com/index.php?q=node/1160 kellim kellim..)..
Görüldüğü gibi batı ülkelerine hırsızlık ve sahtekarlık Türkiyedeki gibi yapanın yanına kar kalmıyor!.. Şimdi tekrar soralım ölümlerden kim sorumlu?.. Kendilerindenyan etkileri saklanan doktorlar mı? Rüşvet veren firmalar mı? İyi incelemeden veya rüşvet alarak ruhsat veren bürokratlar mı? Sahtekarlıkları defalarca kanıtlanmış firmalara halen müsaade eden kurumlar mı?.. Batı ülkelerine hırsızlık ve sahtekarlık Türkiyedeki gibi yapanın yanına kar kalmıyor! Ayni ilacı kullanı zarar gören hasta ABD de milyonlarca dolar tazminat alırken ayni firmanın ayni şlacını Türkiyede kullanıp ölenler dahi tek kuruş tazminat alamıyor… bir örnek mi? bakın Türkiyede VİOXX ölümleri için açılan davalara……